SOORTBESCHERMING GRAUWE KIEKENDIEF
Erkenning
Eind 2015 werden de eerste twee soortbeschermingsprogramma’s (SBP’s) voor Vlaanderen goedgekeurd door minister Joke Schauvliege: voor Hamster en Grauwe Kiekendief.
Er werden kansrijke gebieden afgebakend in de West-Vlaamse Moeren, een heidegebied in Houthalen-Peer en de akkerplateaus tussen Bierbeek en Riemst. ANB gunde het financieel pakket aan Regionaal Landschap Zuid-Hageland. Hanne Vandewaerde werd aangesteld als coördinator voor de leemplateaus. Het westelijk gedeelte daarvan, valt in het werkingsgebied van VWG Oost-Brabant, en daarom werd in 2016 onze organisatie aangesproken om vogeltellers in te zetten voor de monitoring tijdens het SBP.
Voorlopig hebben zich 4 leden geëngageerd voor 4 jaar, die de akkerrovers (Blauwe, Bruine en Grauwe Kiekendief, Velduil) en in het kielzog daarvan alle akkervogels; vroeger zo algemene soorten als Veldleeuwerik, Patrijs, Kwartel, Grauwe Gors, Geelgors en Gele Kwikstaart gaan tellen. Want uiteraard aan overheidsfinanciën zijn ook evaluatierapporten verbonden en dienen de nodige data verzameld.
Icoon Grauwe Kiekendief
Hij is de kleinste en slankste kiekendief van West-Europa, broedt er sinds de jaren ’70, bijna uitsluitend in open akkergebied. De soort overwintert in de Sahel en het oosten van Afrika, waar ze voornamelijk overleven op sprinkhanen en leeuweriken. Eind april tot eind augustus, verblijven ze in het noorden voor hun broedproces. Uit dieetonderzoek weten we dat ze zich hier vooral voeden met (veld)muizen die aangevuld worden met kleine akkervogels. Uiteraard komen de maatregelen van het SBP ten goede aan alle kiekendieven, alle akkervogels en muizenpopulaties. In de Natura 2000 programma’s van Europa, werd hij als icoon naar voor geschoven.
SBP-maatregelen
Vlaanderen ging ten rade bij werkgroep Grauwe Kiekendief uit Groningen die al uitgedokterd hebben hoe je geschikt leefgebied kan creëren voor alle akkervogels. Het voedselaanbod, dekking, en nestgelegenheid worden verhoogd via vogelakkers, faunaranden, wisselteelten. Boeren die in de prioritaire gebieden percelen hebben, kunnen tijdelijke B.O.’s afsluiten met de Vlaamse Landmaatschappij en daarvoor gesubsidieerd worden.
Daarnaast gaat men actieve nestbescherming inzetten waarvoor een heuse zoektocht opgezet wordt naar mogelijke nesten van kiekendieven en andere akkervogels tijdens de piekmomenten van hun broedseizoen. Ook hier zijn onze tellers ingezet.
Monitoring agrarische soorten (MAS)
Dit is een methodiek om te tellen in open en gesloten landschappen, ook overgenomen van werkgroep Grauwe Kiekendief Groningen. De ondersteuning door hen wordt waargenomen door Johannes Jansens. De handleiding is duidelijk, en de software voor in het veld wordt nog elk jaar verfijnd. Aan de tellers wordt gevraagd een 10-tal meetpunten af te gaan in een aaneensluitend gebied van zonsopgang tot 5 uur erna en die onmiddellijk in te brengen in de SOVON app. Met deze statistische methodiek, kunnen meetpunten gegroepeerd worden om bepaalde soorten in kaart te brengen; hun ontwikkelingsaantal, verspreiding, en dat gerelateerd aan gewassen en andere habitatkenmerken.
Katelein Goderis
Interessante literatuur
https://www.natuurwerkgroepdekerkuil.be/images/bruinekiekendief/Determinatie_kiekendieven.pdf
https://www.natuurwerkgroepdekerkuil.be/index.php/projecten/bruine-kiekendief/wingtagproject
http://www.mergus.be/artikels/2012/02/17/determinatie-leeftijds-en-geslachtsbepaling-bij-de-blauwe-kiekendief-circus-cyaneus/
Ons Vogelblad 76 – Blauwe Kiekendief in droog Haspengouw. Robin Guelinckx
Ons Vogelblad 84 – Blauwe Kiekendief aangepast. Jan Wellekens
Themanummer akkervogels, Natuur.oriolus JG 84 NR 3
“Akkervogels” door Koos Dijksterhuis en Hans Hut, uitgeverij Rood Bont
“De man op de dijk”, Het grenzeloze verhaal van de grauwe kiekendief dor Elvira Werkman uitgeverij K.N.N.V.
Belangrijke contactpersonen
hanne.vandewaerde@rlzh.be voor Regionaal Landschap Zuid-Hageland, Plan Kiekendief
johannesjansen@telenet.be voor MAS-coördinatie SOVON
remarerens@yahoo.com voor vzw Grauwe Gors
kgoderis@scarlet.be voor MAS VWG Oost-Brabant
sven.jardin@vlm.be voor de Vlaamse Landmaatschappij
Website Plan Kiekendief
https://www.rlzh.be/rlzh/projecten/biodiversiteit/plan-kiekendief/4832